Πηγή : Αναδημοσίευση απο το http://www.capital.gr/businessweek/articles.asp?id=935382
Για πρώτη φορά στην ιστορία, η αγορά βλέπει το κρατικό χρέος της Ελλάδας ως πιο ριψοκίνδυνο από της Τουρκίας. Τα spread για τα τουρκικά κρατικά συμβόλαια αντιστάθμισης κινδύνου (CDS) –ένα μέτρο αποτίμησης του κινδύνου που εκφράζεται ως ένα premium επί του London Interbank Offered Rate (Libor)-είναι 165 μονάδες βάσης (1,65%), ενώ εκείνα για την Ελλάδα είναι πολύ υψηλότερα, στις 330 μονάδες βάσης (3,3%). Αυτό βάζει την Τουρκία επίσης μπροστά από πολλά άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης: τα CDS για τη Ρουμανία βρίσκονται στις 200 μονάδες βάσης, για τη Βουλγαρία στις 190 και για την Ουγγαρία σε 185 bps.
Το γεγονός πως οι αγορές βλέπουν το τούρκικο χρέος ως καλύτερο στοίχημα υπογραμμίζει την τρέχουσα οικονομική ισχύ της χώρας. Ακόμη και όταν οι διεθνείς οργανισμοί αξιολόγησης μείωσαν την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας κατά δύο βαθμίδες από το ‘Α’ σε ‘ΒΒΒ +’ και της Πορτογαλίας κατά μια βαθμίδα σε ‘AA-‘, της Τουρκίας αναβαθμίστηκε σε ‘ΒΒ +’. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της χώρας ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) βρίσκεται μόλις στο 2%, σε σύγκριση με 5% για τις ΗΠΑ και 15% για την Ελλάδα. Μεγάλο μέρος της πίστωσης προορίζεται για τις εξαγωγές της Τουρκίας, οι οποίες αυξήθηκαν από 36 δισ. δολάρια στα τέλη του 2002 σε 135 δισεκατομμύρια δολάρια στα τέλη του 2008. (Το ποσό αυτό μειώθηκε σε 102 δισεκατομμύρια δολάρια το 2009, ένα πολύ καλό αποτέλεσμα σε κάθε περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη την παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση.)
Καλώς ήλθατε στη νέα Τουρκία, όπου μια διαρκής προσπάθεια για την καθιέρωση της κοινωνικής υπεροχής έναντι των γραφειοκρατικών οργάνων είναι σε εξέλιξη. Έχουν θεσπιστεί μεγάλες μεταρρυθμίσεις με στόχο την ενίσχυση του κράτους δικαίου και την αύξηση του οικονομικού ανταγωνισμού και της διαφάνειας. Παρά τις βραχυπρόθεσμες προκλήσεις, η επιβολή των δικαιωμάτων ιδιωτικής ιδιοκτησίας και μια ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία είναι στη διαδικασία της πραγμάτωσης.
Η άνοδος της Τουρκίας
Μεγάλο μέρος της ανόδου της Τουρκίας ήταν η συντονισμένη προσπάθεια να απαλύνει τις σχέσεις και να ενισχύσει το εμπόριο με τους γείτονές της, κοντά και μακριά. Η Τουρκία έχει σημαντική αύξηση του όγκου των συναλλαγών με την Ασία, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή, καθώς και με τη Ρωσία, προκειμένου να αντισταθμίσει μια απότομη πτώση με μια Ευρώπη που είναι σε ύφεση. Η τουρκική οικονομία αναπτύχθηκε, από την 26η μεγαλύτερη στον κόσμο το 2002 στην 17η μεγαλύτερη πέρυσι, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.
Η Τουρκία διέφυγε επίσης τα χειρότερα της πιστωτικής κρίσης, χάρη στους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανονισμούς. Θεσπισμένοι και εποπτευόμενοι από τις τουρκικές κρατικές υπηρεσίες, οι κανονισμοί διασφάλισαν ότι ο τουρκικός τραπεζικός τομέας είχε πάρα πολύ καλή κεφαλαιοποίηση. Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, όταν οι τράπεζες από την Wall Street μέχρι την ηπειρωτική Ευρώπη απαιτούσαν τεράστιες ενέσεις ρευστότητας από τα κράτη υποδοχής τους, οι τουρκικές τράπεζες δεν χρειάστηκαν ούτε σεντ από την κυβέρνηση. Επιπλέον, οι ρυθμιστικοί οργανισμοί έχουν πραγματική δύναμη, με τη δυνατότητα να κατηγορήσουν προσωπικά τις διοικήσεις για τις αποτυχίες των τραπεζών, να κατασχέσουν την προσωπική τους περιουσία και άλλα επιχειρηματικά συμφέροντα για να ξεπληρώσουν το κράτος.
Βάλτε αυτή την κατάσταση απέναντι στην κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Παρά τη δηλωμένη αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει το τεράστιο έλλειμμα του προϋπολογισμού με την μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων και την αύξηση των φόρων, η αγορά εξακολουθεί να μην έχει εμπιστοσύνη σε μια διάσωση από την ΕΕ. Η ελληνική κυβέρνηση θα βγεί στην αγορά σύντομα προσπαθώντας να συγκεντρώσει τα χρήματα για να καλύψει μεγάλες ποσότητες χρέους που ωριμάζει - περίπου 14 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το καλοκαίρι. Η ΕΕ βρίσκεται σε αδιέξοδο λόγω της πιθανότητας περαιτέρω απομειώσεων σε ευρωπαϊκές τράπεζες με τεράστια έκθεση σε bad debt στην Ανατολική Ευρώπη. Ο τρόπος με τον οποίο η ΕΕ χειρίζεται την επερχόμενη πρόκληση για την αναχρηματοδότηση του χρέους στην Ελλάδα θα δώσει τον τόνο για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της ένωσης.
Οι υπουργοί Οικονομικών των 16 χωρών της ΕΕ προέβησαν σε μια γενική δήλωση και είπαν πως θα βρουν τα απαραίτητα χρήματα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα. Αυτό συνάδει με τη γαλλο-γερμανική πολιτική της προσφοράς λόγων στήριξης για την Ελλάδα ώστε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του ελλείμματος, ενώ η προσφυγή σε μια διάσωση με μετρητά θα είναι η έσχατη λύση. Επίσης, το γαλλο-γερμανικό δίδυμο συμφώνησε και σε ένα ρόλο για το ΔΝΤ στην ελληνική διάσωση. Ενώ υπογράμμισε τα εγγενή μειονεκτήματα της νέας Συνθήκης της Λισαβόνας, το σενάριο διάσωσης με το ΔΝΤ δεν είναι τόσο παράλογο όπως θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς, έχοντας υπ’ όψιν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο διεσώθη από το ΔΝΤ τη δεκαετία του 1970.
Οι προκλήσεις της ΕΕ
Το παιχνίδι της μικροπολιτικής μεταξύ της ΕΕ και της Ελλάδας θα συνεχίσει ακόμη και με τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Η ΕΕ έχει δώσει διορία στους Έλληνες μέχρι το 2012 για να μειώσουν το έλλειμμά τους κάτω από το όριο του 3%. Η σιωπηρή εγγύηση από την ΕΕ προλαμβάνει μια βραχυπρόθεσμα καθοδική πορεία στην ελληνική τραγωδία.
Φυσικά, αυτή η κρίση εμπιστοσύνης δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα όλοι αντιμετωπίζουν προβλήματα με τον προϋπολογισμό και το έλλειμμα. Νέες προσθήκες στην ΕΕ, όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία έχουν ακόμη μεγαλύτερα διαρθρωτικά προβλήματα. Και με όλα τα βλέμματα στραμμένα στην Ελλάδα, η προσοχή έχει εκτραπεί από την Κίνα, η οποία έχει αναμφισβήτητα τη μεγαλύτερη οικονομική φούσκα του πλανήτη (μια έμμεση ανησυχία για την ΕΕ). Όσο η αβεβαιότητα κρέμεται πάνω από τόσες πολλές χώρες της ζώνης του ευρώ, το κοινό νόμισμα πιθανότατα θα συνεχίσει να πέφτει έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, αν και η υποτίμηση αυτή θα βοηθήσει τις ευρωπαϊκές εξαγωγές.
Ωστόσο, ισχυρισμοί πως η ιστορία της Ελλάδας σηματοδοτεί την αγγελία θανάτου του ευρωπαϊκού σχεδίου δε λαμβάνουν υπ’ όψιν βασικές γεωπολιτικές παραμέτρους. Εάν δεν υπήρχε η προστατευτική ομπρέλα που προσφέρεται από την ΕΕ, η ελληνική οικονομία πιθανόν θα είχε καταρρεύσει μέχρι τώρα. Χάρη στην ΕΕ, η δημοκρατία και το κράτος δικαίου παραμένουν αδιαμφισβήτητα. Όμως οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία, και την Ιταλία θα πρέπει να συμφωνήσουν στην απότομη μείωση των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων τους και άλλων παροχών. Δεδομένης της έντονα κρατικιστικής φύσης αυτών των χωρών, αυτή η διαδικασία θα είναι αργή. Εδώ, η ΕΕ μπορεί να μάθει πολλά από την εμπειρία της Τουρκίας η οποία μεταρρύθμισε την οικονομία της η οποία βασίζονταν σε ένα κράτος ληθαργικό σε μια δυναμική, ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τελικά, αυτή η δοκιμή μπορεί να ανοίξει το δρόμο για μια βαθύτερη ένωση μεταξύ των χωρών μελών. Λαμβάνοντας πιο σοβαρά την αίτηση της Τουρκίας για είσοδο στην ΕΕ, παρουσιάζεται μια ευκαιρία για την ένωση να εμβαθύνει τους δεσμούς μεταξύ των χωρών μελών και να καταστεί πιο σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια οικονομική σκηνή. Μπαίνουμε σε μια εποχή όπου οι οικονομίες των "αναδυόμενων αγορών" μεταμορφώνονται σε πολύ πιο σοβαρές επενδυτικές ευκαιρίες σε σχέση με ορισμένες "αναπτυγμένες οικονομίες." Η παλιά, τακτοποιημένη ταξινόμηση δίνει χώρο σε μια πιο περίπλοκη, πολυπολική παγκόσμια οικονομική τάξη η οποία οδηγείται από την οικονομική και δημογραφική κατάσταση χωρών όπως η Τουρκία, η Ινδία και η Βραζιλία.
Ένωση με την Τουρκία
Με την Τουρκία στην ΕΕ, οι χώρες σε όλα τα Βαλκάνια θα είναι σε θέση να μειώσουν εύκολα το έλλειμμά τους με περικοπές στις αμυντικές δαπάνες. Η Ελλάδα δαπάνησε περίπου 9,7 δισεκατομμύρια δολάρια για την άμυνα το 2008, σε σύγκριση με 8,8 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως το 2006 και το 2007. Η Τουρκία δαπάνησε περίπου 11,7 δισεκατομμύρια δολάρια για την άμυνα το 2008, λιγότερα από τα 13 δισ. δολάρια το 2006. Επικεντρώνοντας τους πόρους και τα κεφάλαια περισσότερο προς την κατεύθυνση της εκπαίδευσης και των επενδύσεων σε τεχνολογία και υποδομές, ολόκληρη η περιοχή μπορεί να καταστεί περισσότερο ανταγωνιστική σε παγκόσμιο οικονομικό τοπίο.
Ο σχετικά νέος, μορφωμένος, και δυναμικός πληθυσμός της Τουρκίας θα αποτελέσει κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας σε μια περίοδο ανησυχίας και αβεβαιότητας στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές. Με την οικονομική της δύναμη πολύ λιγότερο σημαντική σήμερα από ότι ήταν πριν από μια δεκαετία, η δημογραφία θα διαδραματίζει ολοένα και σημαντικότερο ρόλο στον καθορισμό της θέσης της ένωσης. Αν η ΕΕ θέλει να παραμείνει ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο έναντι της Κίνας ή της Ινδίας -για να μην αναφέρω τη διατήρηση της θέσης της έναντι του αμερικανικού ανταγωνισμού-τότε η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής της στρατηγικής.
Η Τουρκία έχει σημειώσει πρόοδο στην προσομοίωση των νόμων της και των λειτουργιών της στα ευρωπαϊκά πρότυπα. Οι νόμοι που διέπουν την κοινωνία έχουν γίνει πιο φιλελεύθεροι για να απελευθερώσουν τις δημιουργικές δυνάμεις των πολιτών και τα βήματα έχουν ληφθεί για την ενίσχυση του κράτους δικαίου. Το έργο της μεταρρύθμισης δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη και οι προκλήσεις παραμένουν. Ας ελπίσουμε ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν το όραμα και την προνοητικότητα να υποστηρίξουν αυτές τις ιστορικές προσπάθειες.
Ο Karatash είναι απόφοιτος του Yale School of Management, είναι ένας συγγραφέας που ζει στο Μανχάταν και είναι στέλεχος της Natixis. Οι απόψεις που εκφράζονται είναι δικές του και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα εκείνες της Natixis.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου